Tag: tegenstelling

Een oxymoron is een stijlfiguur waarbij twee tegenstrijdige begrippen worden gecombineerd om een nieuw, vaak verrassend en diepzinnig concept te creëren.

Een paar voorbeelden

Tegenstrijdig wordt nieuw en verrassend? Ja 🙂 Denk bijvoorbeeld aan termen zoals “levende dood” of “oorverdovende stilte”. Hoewel deze woorden in eerste instantie onlogisch lijken, versterken ze juist de betekenis door hun tegenstrijdige aard.

Voor wie het leuk vindt, hebben we tientallen leuke oxymorons op een rijtje gezet (zie onderaan deze blog). Om even een begrip te krijgen, zijn er hier alvast een paar.

• Bitterzoet
• Prachtige mislukking
• Gewelddadige vrede
• Schitterend donker
• Oorverdovende stilte

Een blog uit de serie Stijlfiguren.

Nederlandse schrijvers gebruiken graag een oxymoron

Veel bekende Nederlandse schrijvers maken gebruik van oxymorons om hun verhalen levendiger en dieper te maken. Hier zijn enkele voorbeelden:

• Harry Mulisch in “De Aanslag”: “Het was een verschrikkelijk mooie nacht.”
  Verschrikkelijk en mooi zijn tegenstellingen, maar Mulisch bereikt een speciaal effect.
• Simon Vestdijk in “Terug tot Ina Damman”: “Zijn stem klonk als een zachte schreeuw.”
  Zacht en schreeuw hoort normaalgesproken niet bij elkaar, maar Vestdijk laat de lezer nadenken over deze stem.
• Arthur Japin in “Een schitterend gebrek”: “Ze droeg een schitterend gebrek, dat haar juist mooier maakte.”
  Een gebrek is eigenlijk nooit schitterend, maar Japin gebruikt het in zijn tekst en zelfs in de titel van het boek.
• Özcan Akyol in “Afslag 23”: “Zijn woorden waren een luide stilte in de drukte van de nacht.”
  Dit oxymoron benadrukt de kracht van woorden die ondanks hun zachtmoedigheid sterk kunnen resoneren.
• Hanna Bervoets in “Leer me alles wat je weet”: “Haar schijnbare kalmte was een storm in de stilte van de kamer.”
  Dit gebruik van oxymoron laat zien hoe innerlijke emoties verborgen kunnen zijn onder een rustige buitenkant.
• Cobi van Baars in “De onbedoelden”: “Het was een verschrikkelijk mooie herinnering die haar altijd bij zou blijven.”
  Baars is sterk in het benadrukken van de complexe emoties en situaties die de personages ervaren.

Deze auteurs gebruiken oxymorons om de complexiteit van menselijke emoties en situaties te benadrukken, waardoor hun werk rijker en boeiender wordt.

In dit aangrijpende boek over trauma en misbruik Omgebeurd komen veel tegenstellingen voor, in allerlei vormen.

Het is leuk om, tijdens het lezen van boeken, te letten op het gebruik van oxymorons.

Oxymorons in het dagelijkse taalgebruik

Oxymorons zijn niet alleen beperkt tot literatuur. Ze worden vaak gebruikt in alledaagse gesprekken en schrijven om humor, ironie of diepgang toe te voegen. Denk aan zinnen zoals:

• “Wat een georganiseerde chaos hier!”
• “Hij was een slimme domkop.”
• “Ze gaf me een ijzige glimlach.”

Door oxymorons te gebruiken, kunnen we nuances in onze communicatie aanbrengen die anders moeilijk te verwoorden zouden zijn.

De beloofde lijst van voorbeelden van een oxymoron

De ene is sterker dan de ander. Maar… er zijn mogelijkheden genoeg, want een oxymoron kan zelf ook worden samengesteld. Als het maar betekenis krijgt.

Alleen samen
Verschrikkelijk goed
Armzalige rijkdom
Bitterzoet
Vrolijke pessimist
Burgeroorlog
Duidelijk verkeerd begrepen
Opvallende afwezigheid
Coole passie
Noodlanding
Wrede vriendelijkheid
Duisternis zichtbaar
Oorverdovende stilte
Bedrieglijk eerlijk
Vrome atheïst
Dof gebrul
Welsprekende stilte
Gelijke kansen
Exacte schatting
Uitgestorven leven
Slechte gezondheid
Onmogelijke oplossing
Intense apathie
Vreugdevolle droefheid
Jumbo garnaal
Grotere helft
Loden ballon
Vloeibaar marmer
Levende doden
Levend einde
Levende offers
Losjes verzegeld
Luid gefluister
Loyale oppositie
Magisch realisme
Melancholische vrolijkheid
Militante pacifist
Klein wonder
Negatieve groei
Negatief inkomen
Oud nieuws
Eenmansband
Enige keuze
Openlijk bedrieglijk
Publiek geheim
Originele kopie
Aanmatigend bescheiden
Papieren tafelkleed
Vreedzame verovering
Slechte gezondheid
Best wel lelijk
Echt belachelijk
Willekeurige volgorde
Live opgenomen
Inwonende vreemdeling
Droevige glimlach
Sluwe domheid
Stille schreeuw
Kleine menigte
Zachte rots
Geluid van stilte
Statische stroom
Staalwol
Studentleraar
Zoet verdriet
Transparante nacht
Echte fictie
Onbevooroordeelde mening
Opwaartse val
Wijze dwaas
Werkvakantie
Virtuele realiteit
Gevorderde beginner
Vriendschappelijk vuur

Nieuwe combinaties maken

Oxymorons zijn krachtige en leuke middelen waarmee je tegenstrijdige begrippen kunt combineren. Zo kunnen we nieuwe, verrassende en diepzinnige concepten creëren. Of je nu een schrijver bent die zijn verhalen wil verrijken, of gewoon je dagelijkse taalgebruik wilt verlevendigen, het gebruik van oxymorons biedt een wereld van mogelijkheden.

Kijk in onze webshop voor inspirerende boeken en ontdek hoe in de boeken prachtige stijlfiguren van onze taal gebruikt worden om onvergetelijke verhalen te creëren.