In gesprekken komen stiltes voor. Die kunnen waardevol zijn. Hoe beschrijf je in een verhaal een stilte? Hoe breng je het gevoel over?
De functie van stilte in een gesprek
Er valt wel eens een stilte in een gesprek. Dit kan als ongemakkelijk ervaren worden. Soms is dat terecht, wanneer iemand bijvoorbeeld net iets naars heeft gezegd. Stilte kan echter ook positief zijn.
In stilte ontstaat ruimte om even na te denken over wat er net is gezegd. Stilte is ook een manier om aan te geven dat je goed luistert en kan de ander uitnodigen om verder te spreken. Stilte kan ruimte bieden voor het ervaren van emoties. Mensen kunnen in de stilte zoeken naar wat onder de oppervlakte nog leeft, zodat het gesprek verdiept wordt. Het creatieve denkproces wordt vaak ook bevorderd door stiltes. Het helpt de gedachten te ordenen en zo ontstaan zomaar originele, nieuwe perspectieven.
Hoe schrijf je een stilte in een verhaal?
In een verhaal kun je een stilte laten vallen met een paar lege regels. Maar dat vind ik niet mooi in een boek. Het zou net eens uitkomen onderaan een bladzijde. Je kunt ook met puntjes wat ruimte in het gesprek creëren… Naar mijn idee is echter niet altijd duidelijk wat je dan bedoelt en daarom is het wat minder efficiënt.
Je kunt een stilte ook benoemen, zoals: ‘Een zware stilte vulde de kamer.’ Je kunt als aanvulling ook de emoties benoemen die bij een stilte kunnen horen. ‘“Ik kan het niet geloven,” fluisterde ze, terwijl haar adem stokte. Er viel een lange stilte.’
Voorwerpen, beweging en gevoel
Bij het beschrijven en benoemen van een stilte of pauze in het gesprek, kun je als je wilt ook een voorwerp gebruiken. ‘De klok tikte onverbiddelijk. De stilte hing als een dikke mist in de kamer. De stilte stond als een onverbiddelijke muur om hen heen. De stilte sloop als een schaduw tussen hen in.’ En nog een wollige: ‘De stilte was zo oorverdovend dat hun hartslagen als trommels in hun oren bonkten, als een echo van wat niet gezegd werd.’ Wollig is trouwens niet verkeerd. Misschien moeten we het bloemrijk noemen. Het kan heel mooi zijn. ‘De stilte werd een metgezel, een taal die ze begreep zonder woorden.’
Wanneer er tussen twee zinnen of twee personen een stilte valt, kun je in een verhaal die stilte ook vullen door een beweging. ‘Hij liep naar de keuken en kwam terug met een glas water. – Ze stond op, liep naar het raam en staarde naar buiten.’
Behalve met beweging kun je ruimten in een gesprek ook vullen met een gevoel. ‘Ze fronste en het leek of de gedachte haar langzaam boos maakte. – Zodra ze zijn dreigement hoorde, voelde ze langzaam het bonken van haar hart toenemen en angst nam bezit van haar.’
Stilte in mijn boeken
In mijn eigen verhalen laat ik graag de stiltes spreken. Stiltes weven gedachten en emoties in elkaar. Er gebeurt ondertussen van alles in de ruimtes tussen de woorden, zodat de lezer als het ware ook de achtergronden ziet.
Met elke zorgvuldig geplaatste stilte in mijn romans geef ik de lezer de ruimte om te ademen, te voelen en te verbinden; meevoelen en verbinden met de personages.
